Daralan takoz formasyonu gibi farklı türlere sahip olan takoz formasyonu, finansal piyasalarda bir varlığın fiyatının, trendin yönünde uygun olarak daralan bir kanal içinde işlem gördüğü bir teknik analiz biçimidir. Üçgen formasyon ile son derece benzer özelliklere sahip olan takoz formasyonu, fiyatların gittikçe daha az genişlikte hareket ettiğini ve sıkılaşmaya başladığını göstermektedir. Birbirine yaklaşan bu iki çizginin ise birleşmeden fiyatın kırılması beklenmektedir.
Takoz formasyonları, bir trendin devamını veya yön değiştirmesini gösterebilir. Genelde trendin devamını gösteren bazı işaretlerin takip edilmesi gerekiyor. Teknik analizlerde trend devam formasyonlarından biri olan takoz formasyonu, fiyatları belirli bir dönemde daralan bir aralıkta dalgalanarak, üst ve alt çizgiler arasında konsolide olduğu bir formdur. Takoz formasyonu yükselen veya düşen bir trendin ortasında görülebilir.
Takoz formasyonu türleri arasında yapısal olarak birçok çeşidinden ve senaryodan söz edilebilir. Temelde bunları iki ana başlıkta toplamak mümkündür. Yatırımcılar için piyasalarda varlıkların ne yönde hareket edeceğine dair ipuçları veren takoz formasyonu, doğru değerlendirilmeli ve buna göre analiz yapılması gerekmektedir.
İki tür takoz formasyonu bulunuyor. Takoz formasyonu türleri ise şu iki ana başlıkta toplanmaktadır:
Görülen her iki formasyonda da trendin devam edeceği düşünülür. Düşen trendde olabileceği gibi yükselen trendin ortasında da görülebilir. Ortaya çıktığı bu tür ayrıntılara göre düşen ve alçalan takoz formasyonu olarak iki grupta incelenmektedir.
Genişleyen takoz formasyonu ya da daralan takoz formasyonu gibi detaylara dikkat ederek takoz formasyonunun yorumlanması mümkündür. Düşen ya da yükselen trendin ortasında oluşabileceği için farklı senaryolara sahiptir. Diğer birçok teknik analizde olduğu gibi bu tür formasyonlar kesin sonuç vermeyebilir.
Takoz formasyonunun yorumlanması için bazı verilere ihtiyaç duyulur. Fiyatların belirli bir dönemde daralan bir aralıkta dalgalanarak, üst ve alt çizgiler arasında konsolide olduğu bir yapı olarak tanımlanır.
Takoz formasyonunun yorumlanması kısaca şu adımlarla gerçekleşmektedir:
Teknik analizlerde takoz formasyonunu yorumlamak için öncelikle fiyat hareketini yukarı ya da aşağı yönlü olup olmadığına bakılır. Genelde grafik yukarı yönde hareket ediyorsa daralma noktasından sonra bir düşüş yaşanması beklenir. Yükselen takoz formasyonu ile düşen takoz formasyonu arasında farklar bulunur.
Yükselen takoz formasyonu en basit şekliyle fiyatların düşüş eğilimi göstereceğini tahmin eden bir teknik analiz yöntemidir. Yüksel takoz formasyonunda varlıkların fiyatlarının önce yükselen bir eğilim gösterip, ardından kırılma noktasına ulaştıktan sonra düşüşe geçeceğine işaret eder. Yükselen bir eğilim devam ederken grafik daralarak devam eder. Çizgilerin birleşmesi beklenmeden bir kırılma yaşanabilir.
Grafikte görülen yükseliş ve daralma iyi analiz edilmelidir. Alış ve satış fiyatları grafikte aynı noktaya gelmeden çoğu zaman kırılma yaşanmaktadır. Söz konusu kırılma noktasından sonra grafiğin seyrinin tam tersi istikamette devam etmesi beklenir. Rising wedge olarak da ifade edilen yükselen takoz formasyonu, fiyatların daralan bir aralıkta yükselen bir trend içinde dalgalanması sonucu ortaya çıkacaktır.
Alçalan takoz formasyonu ya da diğer bir ifadeyle falling wedge ise fiyatların daralan bir aralıkta düşen bir trend içinde dalgalanmasıyla ortaya çıkmaktadır. Yükselen takoz formasyonunun tam tersini ifade eder. Fiyatların yükseliş trendi göstereceğinin tahmin edildiği bir teknik analiz biçimi olarak öne çıkar.
Alçalan takoz formasyonunda fiyatlar ilk olarak daralarak alçalan bir trend içinde hareket eder. Daralma noktasına ulaştıktan sonra fiyatların yükselişe geçmesi beklenmektedir. Kırılmanın alış ve satış fiyatları aynı noktada buluşmadan gerçekleşmesi öngörülmektedir. Takoz formasyonu ortaya çıktığında alçalan bir trend görülmesi halinde kırılmanın alış ve satış fiyatları aynı noktadan buluşmadan gerçekleşmesi öngörülmektedir. Yükselen takoz formasyonunun tam tersi bir oluşuma sahiptir.
Takoz formasyonu oluşumu yükselen ve alçalan biçimde görülebilir. Teknik analizlerde trend devam formasyonlarından biri olarak öne çıkmaktadır. Fiyatların belirli bir dönemde daralan bir aralıkta dalgalanarak, üst ve alt çizgiler arasında konsolide olduğu bir yapıya sahiptir. Formasyon tamamlandığında fiyatlar daralan aralıktan kırılarak yeni bir yöne doğru hareket eder.
Takoz formasyonunda daralan aralıkta görülen kırılma sonrasında yön farklı şekilde oluşabilir. Yönün belirlenmesinde takoz formasyonunun yükselen ya da alçalan formasyonda olup olmadığının tespit edilmesi gerekiyor.
Düşen takoz formasyonu hedefi yükseliş trendine işaret edebilir. Alçalan takoz formasyonunda görülen bu grafikte, öncelikle fiyatlar daralarak alçalan bir trend eğilimi yani düşüş gösterir. Daralan aralıktan ise fiyatlar alım ve satım seviyesinde birleşmeden yükseliş başlaması beklenir. Daralan bir kanal içinde fiyatların düştüğü ve sonrasında yukarı yönlü hareketin oluşabileceği bir formasyondur.
Takoz formasyonu temelde trendin devamını işaret eder. Düşen takoz formasyonunun ardından fiyatın, formasyonun oluştuğu trendin yönüne doğru hareket etmesi beklenir. Düşen takoz formasyonunun hedefi, formasyonun uzunluğuna ve trendin gücüne bağlı olarak değişebilir.
Takoz formasyonu sonrası dönemde trendin bir süre daha devam etmesi beklenir. Teknik analizlerde trend devam formasyonlarından biri olarak kabul edilen takoz formasyonu orta ve kısa vadeli grafiklerde görülmektedir. Takoz formasyonu birkaç haftadan birkaç aya kadar değişen dönemlerde görülebilir.
Dönemsel olarak bakıldığında, takoz formasyonları muhtelif finansal piyasalarda ve varlık sınıflarında gözlemlenebilmektedir. Özellikle borsa, forex, emtia ve kripto para piyasalarında sıklıkla rastlanmaktadır. Kısa ve orta vadeli grafiklerde daha sık rastlanabilir.
Yükselen takoz formasyonu hedefi ile düşen takoz formasyonu fiyat hedefleri farklılık göstermektedir. Fiyatların yönü dalgalı bir seyir izler. Fiyatlar yüksek ve düşük dalgalar halinde ilerlemektedir. Bu dalgalanmalar arasında düşük ve yüksek seviyeler zamanla yaklaşır. Fiyatlar daralan bir üçgen şekli oluşturmaktadır.
Kırılma yönü takoz formasyonunun tamamlandığı noktada, fiyatların üst ve alt çizgiyi kırması beklenir. Yüksek takozda, fiyatların üst çizgiyi yukarı yönde, düşen takozda ise alt çizgiyi aşağı yönde kırması beklenmektedir. Fiyat hareketleri ancak kapsamlı olarak yapılacak analiz sonrasında tahmin edilebilir.
Ters takoz formasyonu başta olmak üzere oluşacak takoz formasyonunun güvenilir olup olmadığını anlamak için bazı kriterlere dikkat edilmesi gerekmektedir. Takoz formasyonu günümüzde en çok kullanılan teknik analiz yöntemlerinden biridir. Verdiği başarılı sonuçlar sayesinde birçok farklı piyasada aktif olarak kullanılmaktadır.
Her ne kadar başarılı analizler yapılmasını sağlasa da bazı riskleri de mevcuttur. Diğer tüm teknik analiz yöntemlerinde ve grafiklerde olduğu gibi takoz formasyonu sonrasında oluşacak grafikte kesin sonuç vermez. Belirlenen fiyatlar sadece tahminden ibarettir. Takoz formasyonu güçlü tahminler ve beklentiler oluşturulmasına yardımcı olsa da tek başına kesin sonuç vermeyebilir. Bu nedenle yatırımcılar temkinli davranmalıdır.
