Hisse başına kar, borsa ve yatırım dünyasında en çok konuşulan terimlerin başında gelir. Hisse yatırımları, borsalarla ilgilenmeye başlayan kişilerin araştırdığı ve ilgi gösterdiği bir yatırım türüdür. Yatırım konusunda en çok tercih edilen hisselerde öne çıkan detaylardan biri de HBK yani hisse başına kar terimidir. Hisse senetleri, şirketlerin ortaklarına ve yatırımcılarına sermaye payı sunduğu kıymetli belgelerdir.
Yatırımcılar Borsa İstanbul ve yabancı borsalarda şirketlerin hisselerini satın alarak bunların sermayedarı haline gelebilir. Hisse senedi satın alan yatırımcılar, şirket sermayesini temsilen yatırım yaptıkları para oranında söz sahibi olurlar. Yani pay oranına göre şirketin yönetimine katılabilir, oy kullanabilir ve kar payı artırımlarından yararlanabilir. Yatırımcıların hisse senedi alımlarında en önemli kriterlerden biri hisse başına kar miktarıdır.
Hisse başına kar terimi bir şirketin çeyrek dönemdeki net karının dolaşımdaki hisse adedine bölünmüş halidir. Bu oran şirketin her bir hisse için ne kadar kar elde ettiğini göstermesi bakımından önemli bir kriterdir. Borsa yatırımcıları için çok önemli olan hisse başına kar oranı, yatırımcıların şirketin karının ne kadarına ortak olduğunu görebilmesini sağlar. Bu bakımdan HBK değeri yani hisse başına kar oranı beklentilerden daha yüksekse şirketin ciddi kar elde ettiğini söylemek mümkündür. Bu noktada hisse başına kar hesaplaması ve yorumlaması konusunda detaylara hakim olmak gerekir.
Hisse başına kar hesaplaması bir şirketinin net karının tedavüldeki hisse senetlerine oranlanması şeklindedir. Bu hesaplama sayesinde şirketin diğer firmalara kıyasla ekonomik ve mali açıdan nasıl performans gösterdiği görülebilir. Borsa yatırımcıları, yatırım yapacakları şirketlerin hisse senedi piyasasındaki performansını takip etmek için hisse başına kar hesaplaması yaparlar. Earnings per share olarak da bilinen hisse senedi kar hesabı şu formül ile yapılır:
Tedavüldeki hisse senedi sayısı
Hisse başına kar oranı, şirketin değerlendirilmesi ve yatırım performansı açısından yorumlanması açısından en önemli araçlardan biri olarak görülür. Borsa analistleri ve yatırım uzmanları, genellikle çeyrek dönem ve yıllık olarak yayınlanan hisse başına kar raporlarını mercek altına alır. Böylelikle analistler şirketin beklenen kara göreli olarak şirket performansını değerlendirmiş olur.
Hisse Başına kar oranı hesaplaması için yatırım yapılacak şirketin çeyreklik net karının dolaşımdaki hisse adedine bölünmesi gerekir. Çıkan sonuç, şirketin her bir hisse adedi için ne kadar kar elde ettiğini belirler. Yatırımcılar bir şirketin hisse senetlerine yatırım yapmanın iyi fikir olup olmadığı konusunda karara varabilmek için hisse başı kar oranını kullanabilir. Çünkü beklentileri karşılayan veya daha yüksek çıkan bir HBK değeri şirketin kar elde ettiğine dair önemli bir göstergedir.
Seyreltilmiş hisse başına kar oranı diğer tüm değiştirilebilir menkul kıymetlerin piyasaya sürülen hisse senetlerine dönüşmesi durumunda mümkün olan minimum HBK değerini verir. Seyreltilmiş hisse başına kar her zaman temel hisse başına kardan daha düşüktür. Birçok borsa uzmanı ve analist seyreltilmiş hisse başına kar oranına bakmayı tercih eder. Bunun temel sebebi, bu oranın bir hissenin gücünün ne kadar kazançlı bir hale gelebileceğini göstermesidir.
Hisse başına kar oranı kullanımı bir şirketin hissesinin değerini ölçmede kullanılan en temel araçlardandır. Buna rağmen eğer şirket kendi hissesini geri alıyorsa HBK değerinde yatırımcıları yanıltıcı bir tablo oluşabilir. Borsa İstanbul yatırımcısının da yakından bildiği üzere pek çok şirket kendi hissesine yatırım için “Hisse geri alım programı” açıklamaktadır. Bu yola giren şirketin tedavüldeki hisse senedi sayısı azalır ve böylelikle hisse başına karın yüksek çıkması sağlanır.
Şirketin hisse geri alım programı yaparak hisselerini geri alması yanıltıcı sonuçlar doğurabilir. Bu durumda şirketin borçları ve hisse başına kar sonuçlarını hesaplamada gerekli olan sermaye harcamaları hesaplama kapsamına alınmaz. Eğer bir şirket daha az harcama ve borçla rakibiyle hisse başına kar oranı aynı oluyorsa, bu şirketin hissesi daha değerli durumda demektir. Borsa yatırımcısı için kritik önem taşıyan bu konuda detaylara hakim olmak için hisse başına kar oranı yorumlamak önemlidir.
Hisse başına kar oranı değerlendirmesi temelde 4 farklı şekilde yapılır. Bunlardan ilki, borsa analistlerinin kullandığı klasik karşılaştırma yöntemidir. İki şirketin HBK değerini rakamsal olarak karşılaştırmak doğru değildir. Çünkü şirketlerin tedavüldeki toplam hisse adetleri farklı olduğu için sonuçlarda farklılık olması kaçınılmazdır. Bu sebeple sık sık kullanılsa da şirketlerin hisse başına kar oranlarını karşılaştırmak her zaman doğru sonuç vermez. Bunun yerine usta analistlerin hisse başı kar yorumlamasında kullandıkları alternatif yöntemler şunlardır
Temettü, bir şirketin belirli dönemde elde ettiği gelirin bir kısmını yatırımcılarına dağıtma şeklidir. Temettü verme ihtimali olan bir şirket kar elde eden bir şirkettir. Yüksek değerdeki hisse başına kar oranı olan şirketin temettü dağıtma ihtimali de yüksektir. Çünkü temettü dağıtımı açıklayan şirket kar elde etmiş demektir. Ancak bu durum her şirketin kar elde ettiği halde kesin temettü dağıtacağı anlamına gelmez.
Hisse başına kar oranı yüksek hisse senetleri, özellikle borsaya yeni başlayan yatırımcıların radarına takılan konulardan biridir. Ülkemizde temettü emekliliği gibi finansal okur yazarlık konularının gündeme gelmesiyle birlikte hisse başına kar hesaplaması da öne çıkmaktadır. Her şirketin hisse başına kar oranı farklı olabildiği için bu oranın hesaplanmasında uzmanların uyguladığı yöntemlere dikkat edilmelidir.
Örneğin bir şirketin hisse senedinin pahalı mı yoksa ucuz mu anlamak için fiyat kazanç oranı hesaplanır. Çünkü bu hesaplamada hisse fiyatı, hisse başına kar değerine bölünür. Böylelikle hisse başı kar oranı artmış olduğu halde hisse fiyatı sabitse, şirket hisseleri F/K kriterine göre ucuzlayacak demektir. Eğer aksine düşüyorsa hisse senedi fiyatı pahalılaşacak demektir. Şirket hisselerinin pahalı ve ucuzluk kriterlerine göre yatırım yapanlar matematiksel olarak açıklanan verileri yakından izlemelidir. Hisse başına kar hesaplamasında şirketin hisse geri alım programı başlatıp başlatmadığına dikkat edilmelidir.
Alnus Yatırım ayrıcalıklarından yararlanın. Size özel yatırım hesabı ile tanışın!
Yatırımcıya özel platform, ürün çeşitliliği, kişiye özel analiz desteği, hızlı para yatırma / çekme ve daha fazlası için hemen hesap açın!
